Opublikowano: przez admin Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekła chorobą tkanki łącznej, u podłoża której leża zaburzenia funkcjonowania układu immunologicznego, patologicznie atakującego własne tkanki. Objawia się ona bólem, obrzękiem oraz sztywnością stawów. Ten postępujący proces zapalny niszczy początkowo chrząstki znajdujące się na powierzchni kości tworzącej staw, stopniowo zajmując całą jego strukturę. Powstające deformacje stawów zaburzają ich funkcje, a zapalenie w późniejszych stadiach choroby objąć może naczynia krwionośne i narządy wewnętrzne. Prowadzi to do poważnych powikłań układowych. Reumatoidalne zapalenie stawów dotyka około 1% populacji, najczęściej w wieku 25-50 lat, ale wystąpić może również tzw. młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów u dzieci po 6 miesiącu życia. W leczeniu RZS stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, glikokortykosteroidy oraz tzw. leki modyfikujące przebieg choroby, w tym związki złota i penicylaminy oraz immunosupresanty. Długotrwałą, często jednak agresywną terapię zaleconą przez lekarza warto zatem wspomóc odpowiednią dietą i dostępnymi bez recepty preparatami, które przy dłuższym przyjmowaniu poprawiają sprawność ruchową, jak również przyczyniają się do złagodzenia bólu. Najpopularniejszą z powyżej wspomnianych substancji jest glukozamina, obecna w wysokich stężeniach w stawach oraz tkance łącznej. Wykorzystywana jest ona przez nasz organizm do biosyntezy składników niezbędnych do utrzymania prawidłowej czynności stawów, łagodzi ból i stany zapalne. Zwiększa także zakres ruchów u chorego. Dodatkowo wspomaga ona produkcję jednego z najważniejszych białek ciała człowieka – kolagenu. Warunkuje on prawidłowe funkcjonowanie chrząstek, ścięgien, kości oraz innych tkanek wchodzących w skład układu ruchu. Dzięki niemu są one elastyczne, sprężyste i wytrzymałe. Niestety, wraz z wiekiem synteza kolagenu znacznie spada, co powoduje, iż jego ilość staje się niewystarczająca. Dlatego też dostarczanie go wraz z glukozaminą hamuje postęp choroby zwyrodnieniowej stawów. Na ruchomość i wytrzymałość stawów wpływa także siarczan chondroityny. Likwiduje on tarcie pomiędzy stykającymi się elementami ruchomymi stawu, zmniejsza wydalanie wapnia i przyspiesza regenerację tkanki kostnej. Omawiając problem RZS nie zapominajmy o podstawowym składniku tkanki łącznej oraz płynu stawowego – kwasie hialuronowym. Powoduje on zwiększenie poślizgu powierzchni stawowych i nasila przenikanie substancji odżywczych do chrząstki. Poprawia zatem tym samym działanie stawu. Wśród czynników sprzyjających rozwojowi reumatoidalnego zapalenia stawów ogromną rolę odgrywa sposób odżywiania. Nadmiar wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6 o potencjalne prozapalnym oraz ich przewaga nad działającymi przeciwzapalnie omega-3 zaburza równowagę homeostatyczną w organizmie, którą powinno się przywrócić. Dodatkowa suplementacja kwasów tłuszczowych omega-3 wpływa na zmniejszenie bolesności stawów oraz sztywności porannej. Ponadto odpowiednia proporcja między stężeniem nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych usprawnia prawidłowe działanie układu immunologicznego. Zaleca się oleje z ryb, olej lniany, arachidowy i rzepakowy, orzechy włoskie, migdały, oliwę z oliwek. Wspomnieć należy również o antyoksydantach, takich jak witamina A, E oraz C, β-karoten, cynk, selen, flawonoidy i karotenoidy. Chronią one przed toksycznym wpływem wolnych rodników tlenowych, które uszkadzają DNA, błony lipidowe i białka, a uwolniony z błon kwas arachidonowy sprzyja stanom zapalnym. U chorych obserwuje się także nieprawidłowy skład flory bakteryjnej w obrębie układu pokarmowego. Dlatego właśnie rekomenduje się wzbogacenie diety o dobroczynne probiotyki. Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą coraz częściej spotykaną, rozwija się powoli, w wielu przypadkach prowadzi do inwalidztwa a nawet śmierci, dlatego warto zwrócić na nią uwagę zwłaszcza, jeśli występowała w poprzednich pokoleniach, gdyż skłonności genetyczne zwiększają ryzyko zachorowanie. Katarzyna Raj mgr farmacji Bibliografia: Piotr Głuszko, Anna Filipowicz-Sosnowska, Witold Tłustochowicz; Reumatoidalne zapalenie stawów; Reumatologia 2012; 50, 2: 83–90 Ewa Bryl, Jacek M. Witkowski; Układ odpornościowy a reumatoidalne zapalenie stawów; Forum Medycyny Rodzinnej 2008, tom 2, nr 3, 196–207 Magdalena Sokalska-Jurkiewicz, Piotr Wiland, Jacek Szechiƒski; Dieta w reumatoidalnym zapaleniu stawów; TERAPIA 3, z. 2/2005 Anna Gajos; Reumatoidalne zapalenie stawów (polyarthritis reumatoidea) – powaz˙ny problem zdrowotny